Вілейшчына славіцца сваёй гісторыяй, спадчынай, архітэктурнымі помнікамі культавай і грамадзянскай архітэктуры. А самае галоўнае багацце – гэта людзі, гістарычныя асобы. Важнай задачай для нас, як нашчадкаў гэтай гісторыі, з’яўляецца праца па зберажэнні і папулярызацыі дадзенай спадчыны.
На мінулым тыдні прадстаўнікі вілейскай суполкі Беларускага добраахвотнага таварыства аховы помнікаў гісторыі і культуры імя Аляксея Лужынскага разам з краязнаўцамі ўсталявалі гісторыка-інфармацыйны стэнд ля латыгальскай царквы.
Гісторыя вёскі Латыгаль вельмі старажытная і цікавая. Адна толькі назва – Латыгаль, што паходзіць са старажытнасці, калі яшчэ гэту тэрыторыю насялялі балцкія плямёны. Адметнасцямі гэтых мясцін з’яўляецца і тое, што яны належылі выбітнаму дзеячу перыяду асветы – Васілю Цяпінскаму, які пераклаў Евангелле на беларускую мову. Таксама, каля вёскі існуе старажытны помнік археалогіі – каменныя магілы VII – VI стагоддзяў да н.э.
Галоўным сведкам даўняй гісторыі мястэчка з’яўляецца старажытная царква ў імя Свяціцеля Мікалая Цудатворцы, якая была пабудавана ў 1771 годзе з дрэва, у паўночнай частцы вёскі, як уніяцкая па фундацыі графіні Брыгіды Салагуб, замест былой знішчанай пажарам. Гэта царква памятае руска-швецкую вайну, нашэсце Напалеона 1812 года, падзеі Вялікай Айчыннай вайны. Многае з гэтага апісана ў старажытным летапісу латыгальскай царквы. Царква неаднаразова рамантавалася, а ў 1839 годзе была пераасвечана ў праваслаўную. У 2016 годзе адзначалася 245 год з дня пабудовы царквы, што з’яўляецца помнікам народнага дойлідства з рысамі барока.
І вось цяпер гэтыя і многія іншыя цікавыя факты гісторыі Латыгаля змешчаны на гісторыка-інфармацыйным стэндзе. На працягу некалькіх гадоў гэта ўжо 11-ты падобны праект, рэалізаваны ў Вілейскім раёне ўдзельнікамі таварыства аховы помнікаў пад кіраўніцтвам Дзяніса Канецкага. Аўтарам тэксту для стэнду і адным з мецэнатаў выступіў мясцовы ўраджэнец, краязнаўца Аляксандр Плавінскі.
Нягледзячы на дрэннае надвор’е для ўсталявання стэнду прыбыло досыць шмат людзей. Акрамя мясцовых жыхароў, прысутнічалі неабыякавыя да гісторыі сваёй малой Радзімы землякі з Мінска, Маладзечна і Вязыні.
Сябры таварыства выказваюць шчырую ўдзячнасць усім удзельнікам рэалізацыі праекта, настаяцелю Свята-Мікалаеўскай царквы айцу Андрэю і асабліва Аляксандру Плавінскаму за аказанне дапамогі па ўсталяванні стэнду. Будзем спадзявацца, што гэта не апошні праект па захаванні гістарычнай спадчыны Вілейшчыны. Вельмі важна, калі грамадскасць адчувае патрэбу ў захаванні і папулярызацыі сваёй мясцовай гісторыі. Любоў да сваёй краіны пачынаецца з павагі да сваёй малой радзімы.
Сяргей ГАНЧАР.
Фота прадстаўлена Дзянісам Канецкім
