Пупавіна

Званок ад амаль незнаёмага мне чалавека напачатку нават здзівіў. Па голасе я яго не пазнала. Ды і ці магла пазнаць таго, каго бачыла толькі ў сваім маленстве… А ён нарадзіўся і вырас у нашай вёсцы, адсюль пайшоў у вялікае жыццё. З гадамі абязлюдзела і яго бацькоўская сядзіба, а затым на яе месцы ўвогуле засталося толькі некалькі старых яблынь. Малады і поўны сіл аднавясковец жыў у горадзе, меў за жыццё, расказвалі, не адну сям’ю, займаў нядрэнную пасаду. Зрэдку наведваўся на магілы родных, і вяскоўцы бачылі, што ў яго ўсё добра.

Прайшлі гады.  Бываючы дома, усё часцей чула ад бацькоў,  што Анатоль (так завуць аднавяскоўца) усё часцей і часцей бывае ў вёсцы – сустракаецца з былымі суседзямі, наводзіць парадак на могілках. Час не пашкадаваў і яго, як і кожнага з нас: мужчыну вельмі балелі ногі. Ды і ўзрост ужо набліжаўся да таго, калі трэба, як кажуць, думаць пра вечнае… Яно так звычайна бывае з людзьмі – кожны пражыты год абвастрае настальгічныя пачуцці да душэўнага, часам нясцерпнага, болю. І тады, кінуўшы ўсё,  ляціш у родную вёску, каб на поўныя грудзі ўдыхнуць чыстага гаючага паветра, паслухаць, як  гудуць пчолы над знаёмымі з дзяцінства векавымі ліпамі, нарваць палявых кветак і, як калісьці, паваражыць на рамонку…

Настальгію, напэўна, перажываў і мой аднавясковец, якога з гадамі хвароба і ўвогуле прыкавала да ложка.  Нейкім чынам раздабыўшы тэлефонныя нумары тых,  хто цяпер яшчэ жыве ў вёсцы, ён амаль штодня званіў, каб пагаварыць, успомніць людзей і ўжо даўнія падзеі. Як жывуць, чым займаюцца, хто да іх прыязджае? Анатоля цікавіла ўсё.  Ён уважліва слухаў, а то і сам расказваў пра ўсё, што памятае з дзяцінства.

Мне ён пазваніў з просьбай напісаць матэрыял  пра вясковага ветэрана.  А пасля тэлефанаваў і без вялікай прычыны – проста, каб пагаварыць. Не прамінаў павіншаваць са святамі, расказаць нейкі, на першы погляд,  нязначны эпізод са свайго дзяцінства, распытацца пра справы. І не раз паўтараў: «Вось устану на ногі – і адразу на вёску, да родных магіл…»

А затым Анатоль замаўчаў. І ў вёсцы зразумелі, што з ім штосьці здарылася. Пазней дайшлі чуткі, што мужчына ў цяжкім стане і знаходзіцца ў бальніцы. Яго лёс у руках Усявышняга….

Бацькоўская зямля. Як часта мы чуем гэта і да пэўнага часу не задумваемся, наколькі моцна звязаны з ёй нябачнай пупавінай. Разарві яе –  і зачахне чалавек, прападзе, як рыба без вады.

Адна мая добрая знаёмая нейкі час жыла і працавала за мяжой. Так склаліся тады жыццёвыя абставіны. Трэба сказаць,  што пра гады той нялёгкай працы яна не шкадуе – сабрала пэўную суму грошай, якія пасля так спатрэбіліся.

– Ды з кожным годам мне станавілася там цяжэй, – расказвала яна, прыехаўшы дамоў. – Дайшло да таго, што стала проста невыносна. Клалася спаць і прачыналася з думкамі пра дом, штоноч сніла родную вёску, бацькоў. І дзякавала Богу за гэтыя сны… Прыехала дамоў – і слёзы з вачэй. Усе адразу з роспытамі: цяжка было, што плачаш?  А я ім: ад радасці плачу, што бачу сваё неба, свае мясціны і людзей…

Не асуджаю тых, хто з лёгкасцю і назаўсёды ў сілах разарваць тую пупавіну, якая звязвае з радзімай. Проста я так ніколі не змагла б.

Ірына БУДЗЬКО